Οι δέκα μύθοι του πολέμου

(Από Ομπλόμωφ – ένα σχετικά εκτεταμένο κείμενο του Maximilian Forte που νομίζω οτι άξιζε μιας μετάφρασης, καθώς αποτελεί μια ψύχραιμη και ισορροπημένη ανάλυση που βάζει στη θέση τους κάποια πράγματα μέσα σ’αυτό το χυλό προπαγανδιστικής υστερίας που στην ουσία είχε αντικαταστήσει την ‘ενημέρωση’ και την ‘ανάλυση’ για τη Λιβύη όλους αυτούς τους μήνες. Εξαιρετικά χρήσιμοι και οι σύνδεσμοι που περιλαμβάνει το κείμενο.) Νίκη για το λαό της Λιβύης? Οι δέκα κυριότεροι μύθοι στον πόλεμο εναντίον της Λιβύης. Του MAXIMILIAN C. FORTE (counterpunch.org) Απ΄τη στιγμή που ο Συνταγματάρχης Καντάφι έχασε την πρωτοκαθεδρία στον πόλεμο εναντίον του ΝΑΤΟ και των στασιαστών/επαναστατών/νέου καθεστώτος, πολυάριθμες ομιλούσες κεφαλές αρχίσαν να γιορτάζουν αυτόν τον πόλεμο ως ‘επιτυχία’. Θεωρούν οτι αυτό είναι μια ‘νίκη του λιβυκού λαού’ και οτι θα πρέπει όλοι να πανηγυρίζουμε. Άλλοι ανακοινώνουν τη νίκη του δόγματος ‘Ευθύνης Προστασίας’ (R2P), του ‘ανθρωπιστικού επεμβατισμού’, και καταδικάζουν την ‘αντιϊμπεριαλιστική Αριστερά’. Μερικοί απ’αυτούς που ισχυρίζονται οτι είναι ‘επαναστάτες’, ή πιστεύουν οτι στηρίζουν την ‘Αραβική Επανάσταση’, βρίσκουν κάποιο τρόπο να παραμερίσουν το ρόλο του ΝΑΤΟ στον πόλεμο, εκθειάζοντας αντίθετα τις δημοκρατικές αξίες των ανταρτών, εξυμνώντας το μαρτύριό τους, και μεγενθύνοντας το ρόλο τους, έως ότου οτιδήποτε άλλο εξαφανιστεί απ’τον ορίζοντα. Προτιμώ να απέχω απ’αυτόν τον χορό των επευφημιών, και να υπενθυμίσω στους αναγνώστες το ρόλο των ιδεολογικοποιημένων κατασκευών της ‘αλήθειας’ που χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσουν, να διευκολύνουν, να ενθαρρύνουν και να ενισχύσουν τον πόλεμο εναντίον της Λιβύης – και να τονίσω πόσο καταστροφικά υπήρξαν τα πρακτικά αποτελέσματα αυτών των μύθων για τους Λίβυους, και για όλους αυτούς που επιθυμούσαν ειρηνικές, μή-μιλιταριστικές λύσεις. Αυτοί οι κυριότεροι δέκα μύθοι είναι μερικοί από τους πλέον επαναλαμβανόμενους ισχυρισμούς εκ μέρους των ανταρτών και του ΝΑΤΟ, των Ευρωπαίων ηγετών, της διοίκησης Ομπάμα, των εμπορικών ΜΜΕ , και ακόμη και του αποκαλούμενου ‘Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου’ – των βασικότερων παικτών που είχαν λόγο στον πόλεμο εναντίον της Λιβύης. Απ’τη μεριά μας, εξετάζουμε το γιατί αυτοί οι μύθοι ανήκουν περισσότερο στο ‘ιμπεριαλιστικό φολκλόρ’, όπως οι μύθοι που ενίσχυσαν τον μεγαλύτερο απ’όλους τους μύθους – οτι αυτός ο πόλεμος είναι μια ‘ανθρωπιστική επέμβαση’, σχεδιασμένη με σκοπό να ‘προστατεύσει αμάχους’. Ξανά, η σημασία αυτών των μύθων έγκειται στην ευρεία αναπαραγωγή τους, με ελάχιστο σκεπτικισμό, και με θανατηφόρα αποτελέσματα. Επιπρόσθετα, απειλούν να παραμορφώσουν ανεπανόρθωτα τα ιδανικά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη μελλοντική τους επίκληση, όπως και να ενισχύσουν τη συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση της δυτικής κουλτούρας και κοινωνίας. 1. Γενοκτονία Λίγες μόνο ημέρες αφότου ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες στους δρόμους, στις 21 Φεβρουαρίου, ο αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Λιβύης στον ΟΗΕ που είχε παραιτηθεί υπερβολικά γρήγορα, ο Ιμπραϊμ Νταμπασί, δήλωσε: ‘Αναμένουμε μια πραγματική γενοκτονία στην Τρίπολη. Τα αεροπλάνα ακόμα μεταφέρουν μισθοφόρους στα αεροδρόμια.’ Εξαίσιο: ένας μύθος αποτελούμενος από μύθους. Με αυτήν τη δήλωση συνέδεσε μεταξύ τους τρεις μύθους-κλειδιά – το ρόλο των αεροδρομίων (εξού και η ανάγκη για το πρώτο βήμα μιας στρατιωτικής επέμβασης: τη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων), το ρόλο των ‘μισθοφόρων’ (εννοώντας απλά, μαύρους), και την απειλή της ‘γενοκτονίας’ ( που προσανατολιζόταν περισσότερο προς το λεξιλόγιο του δόγματος ‘Ευθύνης Προστασίας’ του ΟΗΕ). Όσο αδέξιος και ανυπόστατος κι αν ήταν αυτός ο ισχυρισμός, κατάφερε να πλέξει επιδέξια τρεις άσχημους μύθους, ο ένας εξ αυτών βασισμένος σε ρατσιστικό λογο και πρακτική, που αναπαράγεται μέχρι σήμερα, με περισσότερες φρικαλεότητες εναντίον μαύρων Λίβυων και Αφρικανών μεταναστών να αναφέρονται σε καθημερινή βάση. Δεν ήταν ο μόνος που πρόβαλλε τέτοιους ισχυρισμούς. Ανάμεσα σε άλλους σαν αυτόν, ο Soliman Bouchuiguir, πρόεδρος της Λιβυκής Ένωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, είπε στο Reuters στις 14 Μαρτίου οτι αν οι δυνάμεις του Καντάφι έφταναν στη Βεγγάζη, ‘θα σημειωθεί ένα πραγματικό λουτρό αίματος, μια σφαγή σαν αυτή που είδαμε στη Ρουάντα.’ Αυτή δεν θα ήταν η μοναδική φορά που θα μας υπενθυμίζαν τη Ρουάντα. Εδώ ήταν κι ο Υποστράτηγος Roméo Dallaire, ο πολυ-δοξασμένος Καναδός διοικητής των δυνάμεων του ΟΗΕ στη Ρουάντα το 1994, σήμερα διορισμένο μέλος της βουλής του Καναδά και συνδιευθυντής του προγράμματος ‘Θέληση για Παρέμβαση’ του πανεπιστημίου Κονκόρντια. Ο Dallaire, με μια απότομη βιάση να κρίνει, έκανε επανειλημμένες αναφορές στη Ρουάντα όταν προσπάθησε να εξηγήσει την κατάσταση στη Λιβύη, λέγοντας για τον Καντάφι οτι ‘χρησιμοποιούσε γενοκτονικές απειλές οτι θα εκκαθάριζε τη Λιβύη σπίτι-σπίτι’. Ήταν μια απ’τις περιπτώσεις όπου η επιλεκτική προσοχή στις ρητορικές υπερβολές του Καντάφι λαμβανόταν υπερβολικά σοβαρά υπόψιν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις συνοπτικά αγνοείται από τους εμπλεκόμενους: ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντιπάρτμεντ Mark Toner αδιαφόρησε για τις καταγγελόμενες απειλές του Καντάφι εναντίον της Ευρώπης λέγοντας οτι ο Καντάφι είναι ‘κάποιος που έχει ροπή προς την υπερβολική ρητορεία’. Πολύ ήρεμη αντίδραση σε σύγκριση, και πολύ βολική – γιατί στις 23 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε οτι είχε δώσει οδηγίες στην κυβέρνησή του να παρουσιάσουν μια ‘πλήρη γκάμα από επιλογές’ εναντίον του Καντάφι. Αλλά η ‘γενοκτονία’ έχει έναν καθιερωμένο διεθνή νομικό ορισμό, όπως σημειώνεται επανειλημμένα στη ‘Σύμβαση για την Αποτροπή και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας’ του ΟΗΕ το 1948, όπου η γενοκτονία αφορά την καταδίωξη ‘μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας.’ Δεν είναι κάθε βία ‘γενοκτονική’. Η εμφύλια βία δεν αποτελεί γενοκτονία. Η γενοκτονία δεν είναι ούτε απλά ‘σοβαρές βιαιοπραγίες’ ούτε η αδιάκριτη βία εναντίον πολιτών. Και ο Dabbashi και ο Dallaire καί οι άλλοι δεν κατάφεραν να προσδιορίσουν την εθνική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα που υφίστατο διώξεις, και με ποιόν ακριβώς τρόπο δοέφερε απ’αυτούς που φέρονταν οτι διέπρατταν τη γενοκτονία. Θά’πρεπε να γνωρίζουν καλύτερα (και το γνωρίζουν), όντας ο ένας πρέσβης στον ΟΗΕ και ο άλλος πολυ-διακεκριμένος ειδήμων και λέκτορας περί γενοκτονίας. Αυτό υποδεικνύει οτι η κατασκευή του μύθου ήταν ή εσκεμμένη, ή βασισμένη σε προκαταλήψεις. Αυτό που κατόρθωσε να κάνει η στρατιωτική επέμβαση ωστόσο, ήταν να διευκολύνει την πραγματική γενοκτονική βία που παραμεριζόταν τυπικά μέχρι πρόσφατα: τη φριχτή βία εναντίον Αφρικανών μεταναστών και μαύρων Λίβυων, στοχοποιημένων μόνο με βάση το χρώμα του δέρματός τους. Αυτό συνεχίστηκε ανεμπόδιστα, χωρίς ν’απολογείται κανείς, και μέχρι πολύ πρόσφατα, και χωρίς να προσέχει κανείς. Πραγματικά, τα ΜΜΕ μάλλον συνεργούν, σπεύδοντας να υποθέσουν χωρίς κανένα στοιχείο οτι οποιοσδήποτε αιχμάλωτος ή νεκρός μαύρος θα πρέπει να είναι ‘μισθοφόρος’. Αυτή είναι η γενοκτονία που ο λευκός, δυτικός κόσμος, κι αυτοί που κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση περί Λιβύης έχουν αγνοήσει (κι όχι κατά τύχη). 2. Ο Καντάφι ‘βομβαρδίζει το λαό του’. Θα πρέπει να θυμόμαστε οτι ένας από τους αρχικούς λόγους της βιασύνης να επιβληθεί η ζώνη απαγόρευσης πτήσεων ήταν για να αποτρέψει τον Καντάφι απ’το να χρησμοποιεί την αεροπορία του για να βομβαρδίζει τον ‘ίδιο το λαό του’ – μια ευδιάκριτη φρασεολογία που αντηχεί τη δοκιμασμένη μέθοδο δαιμονοποίησης εναντίον του Σαντάμ Χουσσεϊν στο Ιράκ. Στις 21 Φεβρουαρίου, όταν τα πρώτα ‘ανησυχητικά μηνύματα’ για ‘γενοκτονία’ προβάλλονταν από τη λιβυκή αντιπολίτευση, καί το Αλ Τζαζίρα καί το BBC ισχυρίστηκαν οτι ο Καντάφι είχε εξαπολύσει την αεροπορία του εναντίον διαδηλωτών. Όπως ‘ανέφερε’ το BBC: ‘Μάρτυρες λένε οτι πολεμικά αεροσκάφη έβαλλαν εναντίον διαδηλωτών στην πόλη’. Ωστόσο, την 1η Μαρτίου, σε συνέντευξη τύπου του Πενταγώνου, όταν ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Γκέητς ρωτήθηκε ‘Έχετε κάποιο στοιχείο οτι ο Καντάφι όντως έχει πλήξει τον ίδιο το λαό του από αέρος? Έχουν υπάρξει αναφορές, αλλά έχετε κάποια επιβεβαίωση από ανεξάρτητες πηγές? Αν ναι, σε τί βαθμό συνέβη αυτό?’, απάντησε ‘Έχουμε δει τις αναφορές στον Τύπο, αλλά δεν έχουμε κάποια επιβεβαίωση γι’αυτό’. Ο Ναύαρχος Μάλλεν συνηγορούσε: ‘Αυτό είναι ακριβές. Δεν έχουμε δει οπιαδήποτε επιβεβαίωση’. Στην πραγματικότητα, οι ισχυρισμοί οτι ο Καντάφι χρησιμοποίησε επίσης ελικόπτερα εναντίον άοπλων διαδηλωτών ήταν τελείως ανυπόστατοι, μια καθαρή επινόηση βασισμένη σε ψευδείς ισχυρισμούς. Αυτό είναι σημαντικό απ’τη στιγμή που ήταν η κυριαρχία του Καντάφι στον εναέριο χώρο της Λιβύης που οι ξένοι επεμβασίες ήθελαν να εξουδετερώσουν, κι ως εκ τούτου οι μύθοι για φρικαλεότητες που διαπράττονταν από αέρος είχαν επιπρόσθετη αξία, καθώς παρείχαν το σημείο εισόδου για την ξένη στρατιωτική επέμβαση, η οποία και υπερέβη κατά πολύ οποιαδήποτε εντολή για ‘προστασία αμάχων’. Ο David Kirpatrick των The New York Times, ήδη από τις 21 Μαρτίου επιβεβαίωνε οτι, ‘οι εξεγερμένοι δεν δεσμεύονται ιδιαίτερα από την αλήθεια όταν διαμορφώνουν την προπαγάνδα τους, προβάλλοντας ανύπαρκτες νίκες στο πεδίο της μάχης, ισχυριζόμενοι οτι εξακολουθούσαν να μάχονται σε μία πολη-κλειδί ημέρες αφότου η πόλη είχε πέσει στις δυνάμεις του Καντάφι, και επινοώντας παραφουσκωμένες καταγγελίες για την βάρβαρη συμπεριφορά του’. Αυτές οι ‘παραφουσκωμένες καταγγελίες’ είναι που έγιναν αναπόσπαστο μέρος του ιμπεριαλιστικού φολκλόρ σχετικά με τα γεγονότα στη Λιβύη, το οποίο και βόλευε την δυτική επέμβαση. Το πλήθος των δημοσιογράφων στη Βεγγάζη σπάνια αμφισβητούσε ή αντέκρουε αυτούς που τους φιλοξενούσαν. 3. Σώστε τη Βεγγάζη Αυτό το άρθρο γράφεται καθώς οι δυνάμεις της λιβυκής αντιπολίτευσης βαδίζουν προς τη Σύρτη και τη Σάμπχα, τα δύο τελευταία απομένοντα προπύργια της κυβέρνησης του Καντάφι, με δυσοίωνες προειδοποιήσεις προς τον πληθυσμό να παραδοθεί ή ν’αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Προφανώς, η Βεγγάζη έγινε κάτι σαν ‘ιερή πόλη’ στη διεθνή συζήτηση που κυριαρχείται από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Η Βεγγάζη ήταν η μοναδική πόλη στον πλανήτη που έπρεπε να παραμείνει ανέγγιχτη. Ήταν κάτι σαν άγιος τόπος. Η Τρίπολη? Η Σύρτη? Η Σάμπχα? Αυτές μπορούν να θυσιαστούν καθώς όλοι κοιτάζουμε, χωρίς ίχνος διαμαρτυρίας από οποιονδήποτε εμπλεκόμενο – κι αυτό ακόμα και τη στιγμή που λαμβάνουμε τις πρώτες αναφορές για το πώς η αντιπολίτευση έχει σφαγιάσει κόσμο στην Τρίπολη. Ας επιστρέψουμε στο μύθο της Βεγγάζης. ‘Αν περιμέναμε άλλη μια μέρα,’, είπε ο Μπαράκ Ομπάμα στο που περιείχε φορτηγά και ασθενοφόρα, και που ήταν σαφές οτι δεν επρόκειτο να καταστρέψει ούτε να καταλάβει τη Βεγγάζη. Πέρα από την ‘παραφουσκωμένη ρητορεία’ του Καντάφι, την οποία οι ΗΠΑ γρήγορα αγνοούν όταν τους βολεύει, δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι σήμερα κανένα στοιχείο που να δείχνει οτι η Βεγγάζη θα έβλεπε το χαμό ‘δεκάδων χιλιάδων’ ζωών, όπως ισχυρίστηκαν οι Ομπάμα, Κάμερον και Σαρκοζύ. Αυτό εξηγήθηκε καλύτερα από τον καθηγητή Άλαν Κούπερμαν στο ‘Ψευδές πρόσχημα για τον πόλεμο στη Λιβύη?’: ‘Η καλύτερη απόδειξη για το οτι ο Καντάφι δεν σχεδίαζε γενοκτονία στη Βεγγάζη είναι το γεγονός οτι δεν τη διέπραξε στις άλλες πόλεις που είχε επανακαταλάβει είτε ολοκληρωτικά είτε μερικά – μεταξύ τους οι Ζαουίγια, η Μισουράτα και η Αζνταμπίγια, οι οποίες μαζί έχουν περισσότερο πληθυσμό από τη Βεγγάζη…Οι ενέργειες του Καντάφι δεν είχαν καμμιά σχέση με τη Ρουάντα, το Νταρφούρ, το Κονγκό, τη Βοσνία και άλλα φονικά πεδία…Παρά τα πανταχού παρόντα κινητά τηλέφωνα εξοπλισμένα με κάμερες και βίντεο, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για μια εσκεμμένη σφαγή…Ούτε απείλησε ποτέ ο Καντάφι σφαγή αμάχων στη Βεγγάζη, όπως κατήγγειλε ο Ομπάμα. Η προειδοποίηση ‘χωρίς έλεος’, στις 17 Μαρτίου, στοχοποιούσε μόνο τους αντάρτες, όπως αναφέρθηκε στους New York Times, που σημείωσαν οτι ο ηγέτης της Λιβύης υποσχέθηκε αμνηστία γι’αυτούς που ‘θα πετάξουν τα όπλα τους’. Ο Καντάφι έφτασε στο σημείο να προσφέρει στους αντάρτες μια έξοδο διαφυγής και ανοιχτά σύνορα στην Αίγυπτο, ώστε να αποφευχθεί μια ‘μάχη μέχρι τέλους’. Κατά τραγική ειρωνεία, τα στοιχεία που υπάρχουν για σφαγές που διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές, βρίσκονται σήμερα στην Τρίπολη αυτές τις μέρες, μήνες αφότου το ΝΑΤΟ επέβαλλε τα στρατιωτικά του μέσα προκειμένου να ‘σώσει ζωές’. Φόνοι αντιποίνων αναφέρονται καθημερινά με αυξανόμενη συχνότητα, περιλαμβανομένης της ολοκληρωτικής σφαγής των μαύρων Λίβυων και των Αφρικανών μεταναστών από τις δυνάμεις των ανταρτών. Άλλη μια τραγική ειρωνεία: στη Βεγγάζη, την οποία έχουν υπό τον έλεγχό τους για μήνες τώρα οι εξεγερμένοι και ενώ οι δυνάμεις του Καντάφι έχουν από καιρό απωθηθεί, η βία τελικά δεν αποτράπηκε: Φόνοι για αντίποινα έχουν αναφερθεί και εκεί – περισσότερα στο σημείο 6 παρακάτω. 4. Αφρικανοί μισθοφόροι Ο Patrick Cockburn συνόψισε την πρακτική χρησιμότητα του μύθου του ‘Αφρικανού μισθοφόρου’ και το πλαίσιο στο οποίο δημιουργήθηκε: ‘Από τον Φεβρουάριο, οι αντάρτες, συχνά υποστηριζόμενοι από ξένες δυνάμεις, ισχυρίζονταν οτι η μάχη ήταν μεταξύ του Καντάφι και της οικογένειάς του απ’τη μια, και του λιβυκού λαού από την άλλη. Η εξήγησή τους για τις πολυπληθείς φιλο-κανταφικές δυνάμεις ήταν οτι όλοι τους ήταν μισθοφόροι, κυρίως από τη μαύρη Αφρική, των οποίων το μόνο κίνητρο ήταν τα χρήματα.’ Όπως σημειώνει, οι μαύροι αιχμάλωτοι επιδεικνύονταν στα ΜΜΕ (κάτι που είναι παραβίαση της Σύμβασης της Γενεύης), αλλά η Διεθνής Αμνηστία αργότερα ανακάλυψε οτι όλοι οι κρατούμενοι είχαν υποτίθεται απελευθερωθεί καθώς κανείς απ’αυτούς δεν ήταν μαχητής, αλλά μάλλον επρόκειτο για εργάτες χωρίς χαρτιά από το Μαλί, το Τσαντ και τη δυτική Αφρική. Ο μύθος χρησίμευε στην αντιπολίτευση για να επιμένει οτι αυτός οπ όλεμος ήταν ‘ανάμεσα στον Καντάφι και το λιβυκό λαό’, λες και δεν είχε καθόλου ντόπια υποστήριξη – μια απόλυτη και εξωπραγματική επινόηση που θα πίστευε κανείς οτι μόνο μικρά παιδιά θα μπορούσαν να πιστέψουν σε μια τόσο φανταστική ιστορία. Ο μύθος χρησιμεύει επίσης στο να ενισχύει την επιθυμητή ρήξη ανάμεσα στη ‘Νέα Λιβύη’ και τον Παναφρικανισμό, επανευθυγραμμίζοντας τη Λιβύη με την Ευρώπη και τον ‘σύγχρονο κόσμο’, κάτι που μερικοί από την αντιπολίτευση τόσο ανοιχτά επιθυμούν. Ο μύθος του ‘Αφρικανού μισθοφόρου’, καθώς εφαρμόζεται με θανατηφόρες, ρατσιστικές πρακτικές, είναι ένα γεγονός που παραδόξως έχει ταυτόχρονα τεκμηριωθεί και αγνοηθεί. Μήνες πριν είχα κάνει μια εκτενή επισκόπηση για το ρόλο των εμπορικών ΜΜΕ, με πρωτεργάτη το που εστίαζε στις ληστείες, τους φόνους και τις απαγωγές μαύρων κατοίκων στην ανατολική Λιβύη (τώρα βέβαια που το CBS, το Channel 4 και άλλοι διαπιστώνουν το ρατσισμό, το Αλ Τζαζίρα προσπαθεί αμφίθυμα να επιδείξει κάποιο ενδιαφέρον). Τέλος, υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση αυτού του γεγονότος της συνέργειας των ΜΜΕ στη ρατσιστική ενοχοποίηση των αμάχων θυμάτων των ανταρτών – βλέπε στο FAIR: ‘Οι New York Times αναδεικνύουν τους ‘ρατσιστικούς τόνους’ της λιβυκής παραπληροφόρησης την οποία βοήθησαν να διαδοθεί’. Η ρατσιστική στοχοποίηση και οι φόνοι μαύρων Λίβυων και υποσαχάριων Αφρικανών συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Οι Patrick Cockburn και Kim Sengupta μιλάνε για την πρόσφατη ανακάλυψη μιας μάζας ‘πτωμάτων30 ανδρών σε αποσύνθεση, σχεδόν όλοι τους μαύροι και πολλοί με χειροπέδες, σφαγμένοι καθώς κείτονταν σε φορεία και ακόμα μέσα σε ένα ασθενοφόρο στην κεντρική Τρίπολη’. Ακόμα κι όταν μας δείχναν βίντεο με τα εκατοντάδες πτώματα στο νοσοκομείο του Αμπού Σαλήμ, το BBC δεν τολμά να επισημάνει το γεγονός οτι τα περισσότερα ανήκουν εμφανώς σε μαύρους ανθρώπους, και φτάνει να αναρωτιέται για το ποιός μπορεί να τους είχε σκοτώσει. Αυτό δεν αποτελεί ερώτημα για τις αντι-κανταφικές δυνάμεις που μιλάνε με τον Sengupta: ‘Έλα να δεις. Είναι μαύροι, Αφρικανοί, τους προσέλαβε ο Καντάφι, μισθοφόροι.’, φώναξε ο Ahmed Bin Sabri, σηκώνοντας την τέντα για να δείξει το πτώμα ενός νεκρού ασθενή, το γκρίζο μπλουζάκι του λερωμένο σκούρο κόκκινο απ’το αίμα, ο ορός να τρέχει στο χέρι του που ήταν γεμάτο μύγες. Γιατί είχε εκτελεστεί ένας τραυματίας που βρισκόταν σε θεραπεία?’ Πρόσφατα ρεπορτάζ αποκάλυπταν οτι οι αντάρτες προέβαιναν σε εθνικές εκκαθαρίσεις εναντίον μαύρων Λίβυων στην Ταβέργκα, αποκαλούσαν τους εαυτούς τους ‘η ταξιαρχία για την εκκαθάριση των σκλάβων και του μαύρου δέρματος’, και ορκίζονταν οτι στη ‘νέα Λιβύη’ οι μαύροι από την Ταβέργκα θα αποκλείονταν από τις υπηρεσίες υγείας και τα σχολεία στη διπλανή Μισουράτα, από όπου οι μαύροι Λίβυοι είχαν ήδη εκτοπιστεί από τους αντάρτες. Πρόσφατα, η Human Rights Watch ανέφερε: ‘Σκουρόχρωμοι Λίβυοι και υποσαχάριοι Αφρικανοί αντιμετωπίζουν συγκεκριμένους κινδύνους επειδή οι δυνάμεις των ανταρτών και άλλες ένοπλες ομάδες συχνά τους θεωρούν ως μισθοφόρους υπέρ του Καντάφι από άλλες χώρες της Αφρικής. Έχουμε δει βίαιες επιθέσεις και φόνους σε περιοχές όπου είχε αναλάβει τον έλεγχο το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο’. Η Διεθνής Αμηηστία έχει επίσης σημειώσει την ασσύμετρη κράτηση μαύρων Αφρικανών στην ελεγχόμενη από τους αντάρτες Ζαουίγια, όπως επίσης και τη στοχοποίηση άοπλων, μεταναστών εραζομένων σε φάρμες. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης, Jean Ping, :’Το Μεταβατικό Συμβούλιο φαίνεται να συγχέει τους μαύρους με μισθοφόρους. Όλοι οι μαύροι είναι μισθοφόροι. Αν το κάνεις αυτό, σημαίνει οτι το ένα τρίτο του πληθυσμού της Λιβύης το οποίο αποτελείται από μαύρους είναι κι αυτοί μισθοφόροι. Σκοτώνουν ανθρώπους, απλούς εργαζόμενους, τους κακοποιούν’. (για περισσότερα, συμβουλευτείτε τη λίστα από πρόσφατες αναφορές που έχω συγκεντρώσει.) Ο μύθος του ‘Αφρικάνου μισθοφόρου’ συνεχίζει να είναι ένας από τους πλέον κακόβουλους μύθους, και ο πλέον ρατσιστικός. Ακόμα κι αυτές τις μέρες, εφημερίδες όπως η Boston Globe άκριτα και χωρίς πολλές ερωτήσεις δείχνουν φωτογραφίες μαύρων θυμάτων ή μαύρων κρατουμένων με το άμεσο συμπέρασμα οτι πρέπει να είναι μισθοφόροι, παρά την έλλειψη οποιασδήποτε απόδειξης. Αντίθετα, μας παρέχουν συνήθως κάποια τυπική υπόθεση οτι ο Καντάφι ‘είναι γνωστό’ οτι είχε στρατολογήσει Αφρικάνους από άλλα έθνη, χωρίς καν να μπαίνουν στον κόπο να ανακαλύψουν αν αυτοί που φαίνονται στις φωτογραφίες είναι μαύροι Λίβυοι. Το λυντσάρισμα τόσο μαύρων Λίβυων όσο και Αφρικανών μεταναστών εργαζομένων από την υποσαχάρια Αφρική υπήρξε διαρκές, και δεν έτυχε ούτε κάποιας έκφρασης τυπικής ανησυχίας από τις ΗΠΑ και τα μέλη του ΝΑΤΟ, ούτε προκάλεσε κανένα ενδιαφέρον εκ μέρους του αποκαλούμενου ‘Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου’. Υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες να υπάρξει κάποια δικαιοσύνη για τα θύματα, όπως επίσης και ελάχιστες πιθανότητες να δοθεί ένα τέλος σ’αυτά τα φριχτά εγκλήματα που σαφώς αποτελούν μια περίπτωση εθνοκάθαρσης. Τα ΜΜΕ μόνο πρόσφατα αρχίσαν να συνειδητοποιούν κάπως περισσότερο την ανάγκη να καλύψουν αυτά τα εγκλήματα, ενώ απλά τα είχαν μπαλώσει για μήνες. 5. Μαζικοί βιασμοί με καύσιμο το Βιάγκρα. Τα αναφερόμενα εγκλήματα και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους του καθεστώτος Καντάφι είναι αρκετά απαίσια από μόνα τους, τόσο που αναρωτιέται κανείς γιατί χρειαζόταν να επινοηθούν ιστορίες, όπως οτι τα στρατεύματα του Καντάφι επιδίδονταν σε φρενίτιδα βιασμών, εξοπλισμένα με στύσεις που τροφοδοτούνταν απ’το Βιάγκρα. Ίσως η συγκεκριμένη ιστορία να διαδόθηκε επειδή είναι το είδος ιστορίας που ‘συνεπαίρνει την φαντασία του συναισθηματικά τραυματισμένου κοινού’. Αυτή η ιστορία θεωρήθηκε τόσο σοβαρή που κάποιοι άνθρωποι αρχίσαν να γράφουν στην εταιρία Pfizer για να την πείσουν να σταματήσει να πουλάει Βιάγκρα στη Λιβύη, απ’τη στιγμή που το προϊόν της φερόταν να χρησιμποιείται ως πολεμικό όπλο. Άνθρωποι που κανονικά θά’πρεπε να ξέρουν καλύτερα, εσκεμμένα παραπληροφορούσαν το διεθνές κοινό. Η ιστορία του Βιάγκρα αρχικά διαδόθηκε από το Αλ Τζαζίρα, σε συνεργασία με τους επαναστάτες συνεταίρους του, ευνοούμενους του Καταρινού καθεστώτος που χρηματοδοτεί το Αλ Τζαζίρα. Έπειτα αναμεταδόθηκε από σχεδόν όλα τα υπόλοιπα μεγάλα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Ο Λούις Μορένο Οκάμπο, Γενικός Εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, εμφανίστηκε στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης για να πει οτι υπήρχαν ‘στοιχεία’ οτι ο Καντάφι διένειμε Βιάγκρα στα στρατεύματά του ώστε να ‘ενισχύσει την πιθανότητα για βιασμούς’ και οτι ο Καντάφι είχε διατάξει τον βιασμό εκατοντάδων γυναικών. Ο Μορένο Οκάμπο επέμεινε: ‘Λαμβάνουμε πληροφορίες οτι ο ίδιος ο Καντάφι αποφάσισε να βιάσει’ και οτι ‘έχουμε πληροφορίες οτι υπήρχε μια πρακτική βιασμών στη Λιβύη εναντίον αυτών που ήταν ενάντιοι στην κυβέρνηση’. Ισχυρίστηκε επίσης οτι το Βιάγκρα είναι ‘σαν μια μασέττα’, κι οτι ‘το Βιάγκρα είναι ένα όργανο για μαζικούς βιασμούς’. Σε μια απίστευτη δήλωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η αντιπρόσωπος των ΗΠΑ Σούζαν Ράις επίσης ισχυρίστηκε οτι ο Καντάφι παρείχε στα στρατεύματά του Βιάγκρα ώστε να ενθαρρύνει τους μαζικούς βιασμούς. Δεν πρόσφερε καμμία απόδειξη προς υποστήριξη του ισχυρσμού της. Όντως, πηγές από στρατιωτικές και υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ αντέκρουσαν ανοιχτά τη Ράις, λέγοντας στο NBC News οτι ‘δεν υπάρχουν στοιχεία οτι στις λιβυκές ένοπλες δυνάμεις παρέχεται Βιάγκρα και οτι εμπλέκονται σε συστηματικούς βιασμούς εναντίον γυναικών σε περιοχές των ανταρτών’. Η Ράις, από τις τάξεις των φιλελεύθερων επεμβατιστών, ήταν μία απ’αυτούς που παρότρυναν τον Ομπάμα να παρέμβει στη Λιβύη. Χρησιμοποίησε αυτό το μύθο γιατί την διευκόλυνε στο να υποστηρίξει τη θέση της στον ΟΗΕ οτι δεν υπήρχε καμμία ‘ισοδυναμία από ηθικής πλευράς’ ανάμεσα στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους του Καντάφι και σ’αυτές εκ μέρους των στασιαστών. Η ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Χίλλαρυ Κλίντον επίσης δήλωσε οτι ‘οι δυνάμεις ασφαλείας του Καντάφι και άλλες ομάδες στην περιοχή προσπαθούν να διαχωρίσουν τον κόσμο χρησιμοποιώντας βία εναντίον γυναικών και βιασμούς σαν πολεμικό όπλο, και οι ΗΠΑ το καταδικάζουν με τον πλέον αυστηρό τρόπο.’ (Μέχρι στιγμής, δεν έχει πει τίποτα σχετικά με τα ρατσιστικά λυντσαρίσματα των εξεγερμένων.) Στις 10 Ιουνίου, ο Σερίφ Μπασσιούνι, επικεφαλής έρευνας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε σχέση με την κατάσταση στη Λιβύη, υπονόησε οτι οι ισχυρισμοί για το Βιάγκρα και τους μαζικούς βιασμούς ήταν τμήμα μιας ‘μαζικής υστερίας’. Όντως, και οι δύο πλευρές στον πόλεμο έχουν εκτοξεύσει τις ίδιες κατηγορίες η μία εναντίον της άλλης. Ο Μπασσιούνι μίλησε επίσης στον Τύπο για την περίπτωση μιας ‘γυναίκας που ιοσχυρίσητκε οτι είχε αποστείλει 70.000 ερωτηματολόγια και είχε λάβει 60.000 απαντήσεις, από τις οποίες οι 259 ανέφεραν σεξουαλική κακοποίηση.’ Ωστόσο, όταν η ομάδα του ζήτησε να δει τα ερωτηματολόγια, δεν τα έλαβε ποτέ – ‘Αλλά γυρίζει σ’όλο τον κόσμο λέγοντας στους πάντες γι’αυτά…κι έτσι τώρα έδωσε αυτές τις πληροφορίες στον Οκάμπο, και ο Οκάμπο είναι πεπεισμένος οτι έχουμε δυνητικά 259 γυναίκες που ανταποκρίθηκαν θετικά στο ερώτημα για σεξουαλική κακοποίηση’, είπε ο Μπασσιούνι. Τόνισε επίσης οτι ‘δεν φαινόταν πιθανό αυτή η γυναίκα να ήταν σε θέση να στείλει 70.000 ερωτηματολόγια το Μάρτιο όταν οι ταχυδρομικές υπηρεσίες δεν λειτουργούσαν’. Στην πραγματικότητα, η ομάδα του Μπασσιούνι ‘ανακάλυψε μόνο τέσσερις καταγγελόμενες περιπτώσεις’ βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης. ‘Μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα οτι υπάρχει μια συστηματική πολιτική βιασμών? Κατά την άποψή μου δεν μπορούμε’. Εκτός από τον ΟΗΕ, η Ντονατέλλα Ροβέρα της Διεθνούς Αμνηστίας είπε σε συνέντευξη στη γαλλική εφημερίδα Libération, οτι η Δ. Αμνηστία ‘δεν είχε βρει περιπτώσεις βιασμών…όχι μόνο δεν έχουμε συναντήσει οποιαδήποτε θύματα, αλλά δεν έχουμε συναντήσει καν οποιοδήποτε άτομο που να έχει συναντήσει θύματα. Όσο για τα κουτιά με Βιάγκρα που υποτίθεται είχε μοιράσει ο Καντάφι, βρέθηκαν άθικτα κοντά σε τανκ που είχαν καεί ολοσχερώς’. Ωστόσο, αυτό δεν σταμάτησε μερικούς κατασκευαστές ειδήσεων απ’το να προσπαθούν να συντηρήσουν τις καταγγελίες για βιασμούς, σε τροποποιημένη μορφή. Το BBC πρόσθεσε άλλη μια πτυχή λίγες μόνο ημέρες αφότου ο Μπασσιούνι ταπείνωσε το ΔΠΔ και τα ΜΜΕ: το BBC τώρα κατήγγειλε οτι τα θύματα βιασμού στη Λιβύη αντιμετώπιζαν ‘φόνους για λόγους τιμής’. Αυτό ήταν καινούριο για τους λίγους Λίβυους που γνωρίζω, οι οποίοι ποτέ δεν είχαν ακούσει για φόνους τιμής στην πατρίδα τους. Οι ακαδημαϊκές μελέτες για τη Λιβύη φανερώνουν ελάχιστα ή τίποτα σχετικά μ’αυτό το φαινόμενο στη Λιβύη. Ο μύθος των φόνων για λόγους τιμής εξυπηρετεί το σκοπό να παραμείνει ζωντανή η κατηγορία περί μαζικών βιασμών: υπονοεί οτι οι γυναίκες δεν θα παρουσιάζονταν να δώσουν στοιχεία, λόγω της ντροπής. Επίσης, λίγες ημέρες αφότου μίλησε ο Μπασσιούνι, Λίβυοι αντάρτες, σε συνεργασία με το CNN, έκαναν μια τελευταία απέλπιδα προσπάθεια να διασώσουν τις καταγγελίες για βιασμούς: παρουσίασαν ένα κινητό τηλέφωνο με ένα βίντεο βιασμού, ισχυριζόμενοι οτι ανήκε σε έναν κυβερνητικό στρατιώτη. Οι άνδρες που φαίνονταν στο βίντεο φορούσαν πολιτικά. Δεν υπήρχε καμμία ένδειξη για Βιάγκρα. Δεν υπάρχει ημερομηνία στο βίντεο και δεν έχουμε ιδέα πότε γυρίστηκε ή πού. Αυτοί που παρουσίαζαν το κινητό τηλέφωνο ισχυρίστηκαν οτι υπήρχαν πολλά τέτοια βίντεο, αλλά είχαν – βολικά – καταστραφεί για να διατηρήσουν την ‘τιμή’ των θυμάτων. 6. Ευθύνη Προστασίας (R2P). Έχοντας συμπεράνει, εσφαλμένα απ’ότι είδαμε, οτι η Λιβύη αντιμετώπιζε επικείμενη ‘γενοκτονία’ στα χέρια των δυνάμεων του Καντάφι, έγινε ευκολότερο για τις δυτικές δυνάμεις να επικαλεστούν το δόγμα του ΟΗΕ του 2005, περί Ευθύνης Προστασίας. Εντωμεταξύ, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο αν τις ημέρες που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφιζε την απόφαση 1973 η βία στη Λιβύη είχε καν φτάσει στα ίδια επίπεδα που έχουμε δει σε Αίγυπτο, Συρία και Υεμένη. Η πιο κοινή αποστροφή που απευθύνεται στους επικριτές της επιλεκτικότητας αυτού του υποτιθέμενου ‘ανθρωπιστικού επεμβατισμού’ είναι οτι επειδή απλά η Δύση δεν μπορεί να επεμβαίνει παντού αυτό δε σημαίνει οτι δεν θα έπρεπε να επέμβει στη Λιβύη. Ίσως…αλλά και πάλι δεν εξηγεί γιατί η Λιβύη ήταν ο επιλεγμένος στόχος. Αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο γιατί μερικές από τις πρώιμες κριτικές του δόγματος R2P που είχαν ακουστεί στον ΟΗΕ είχαν εγείρει το ζήτημα της επιλεκτικότητας, το ποιός αποφασίζει, και γιατί καταστάσεις όπου άμαχοι στοχοποιούνται (βλέπε Γάζα) στην ουσία αγνούνται, ενώ άλλες τυχαίνουν μέγιστης προσοχής, και κατά πόσο το δόγμα R2P χρησίμευε σαν το νέο φύλλο συκής για την ηγεμονική γεωπολιτκή. Ο μύθος εδώ είναι οτι η ξένη στρατιωτική επέμβαση είχε στο επίκεντρο ανθρωπιστικές ανησυχίες. Για να έχει ισχύ ο μύθος, θα πρέπει κανείς να αγνοεί εσκεμμένα τουλάχιστον τρεις βασικές πραγματικότητες. Έτσι θα πρέπει κανείς να αγνοεί τη νέα διαπάλη για την Αφρική, όπου τα κινεζικά συμφέροντα θεωρείται οτι ανταγωνίζονται με τη Δύση για πρόσβαση σε πόρους και πολιτική επιρροή, κάτι που η AFRICOM έχει σκοπό να αντιμετωπίσει. Ο Καντάφι αψήφησε την πρόθεση της AFRICOM να εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις στην Αφρική. Η AFRICOM έκτοτε έχει εμπλακεί με άμεσο τρόπο στην επέμβαση της Λιβύης, και ειδικότερα με την επιχείρηση ‘Αυγή της Οδύσσειας’. Ο Horace Campbell επιχειρηματολόγησε οτι η ‘ανάμειξη των ΗΠΑ στους βομβαρδισμούς της Λιβύης μετατρέπεται σε τέχνασμα δημοσίων σχέσεων για την AFRICOM’ και σε ‘μια ευκαιρία να αποδοθεί αξιοπιστία στην AFRICOM υπό την κάλυψη της λιβυκής επέμβασης’. Επιπλέον, η ισχύς και η επιρροή του Καντάφι στην ήπειρο είχε επίσης αυξηθεί, μέσω παροχής βοήθειας, επενδύσεων, και μέσω μιας γκάμας προγραμμάτων που σκόπευαν στο να μειώσουν την εξάρτηση της Αφρικής από τη Δύση και να αμφισβητήσουν τους δυτικούς πολυμερείς θεσμούς, οικοδομώντας την αφρικανική ενότητα – καθιστώντας τον αντίπαλο των συμφερόντων των ΗΠΑ. Δεύτερον, θα πρέπει κανείς να αγνοεί όχι απλά το άγχος των δυτικών πετρελαϊκών συμφερόντων για τον ‘εθνικισμό των ενεργειακών πόρων’ του Καντάφι ( απειλές για επανάκτηση αυτών που είχαν κερδίσει οι πετρελαϊκές εταιρίες), ένα άγχος που τώρα εκδηλώνεται ξεκάθαρα με την εφόρμηση των ευρωπαϊκών εταιριών στη Λιβύη για να περιμαζέψουν τα λάφυρα της νίκης – αλλά θα πρέπει επίσης να αγνοεί την ανησυχία σχετικά με το τί έκανε ο Καντάφι με όλα αυτά τα έσοδα από το πετρέλαιο, υποστηρίζοντας μεγαλύτερη αφρικανική οικονομική ανεξαρτησία, και διαχρονικά στηρίζοντας κινήματα εθνικής απελευθέρωσης που αμφισβητούσαν τη δυτική ηγεμονία. Τρίτον, θα πρέπει κανείς επίσης να αγνοεί το φόβο στην Ουάσιγκτον οτι οι ΗΠΑ έχαναν τον έλεγχο της πορείας της λεγόμενης ‘Αραβικής επανάστασης’. Πώς μπορεί κανείς να λάβει υπόψιν του όλες αυτές τις πραγματικότητες και να τις συνδυάσει με αμφίβολες και επιλεκτικές ‘ανθρωπιστικές’ ανησυχίες, και κατόπιν να συμπεράνει οτι, ναι, ήταν τα ανθρώπινα δικαιώματα που είχαν τη μεγαλύτερη σημασία, είναι κάτι που φαίνεται απόλυτα απίθανο και μη πειστικό – ειδικά με το φριχτό ιστορικό του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ σε θέματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, και πιο πριν σε Κόσοβο και Σερβία. Η ανθρωπιστική οπτική απλά δεν είναι ούτε πιστευτή ούτε καν ελάχιστα λογική. Αν το δόγμα R2P θεωρείται οτι βασίζεται στην ηθική υποκρισία και την αντίφαση – κάτι που πλέον έχει αποκαλυφθεί οριστικά – θα είναι ακόμα πιο δύσκολο στο μέλλον να επικαλεστεί κανείς τέτοιους κινδύνους και να αναμένει οτι θα εισακουστεί με σεβασμό. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα από τη στιγμή που πολύ λίγα έγιναν στον τομέα της διπλωματίας και των ειρηνικών διαπραγματεύσεων πριν την στρατιωτική επέμβαση – ενώ ο Ομπάμα κατηγορείται από κάποιους οτι αντέδρασε πολύ καθυστερημένα, στην πραγματικότητα υπήρξε βιασύνη για τον πόλεμο, σε ένα ρυθμό που ξεπέρασε κατά πολύ την εισβολή του Μπους στο Ιράκ. Όχι μόνο γνωρίζουμε από την ίδια την Αφρικανική Ένωση για το πώς παρεμποδίζονταν οι προσπάθειές της να επιτύχει μια ειρηνική μετάβαση, αλλά ο Ντένις Κουσίνιτς αποκαλύπτει επίσης οτι είχε λάβει πληροφορίες οτι ένας ειρηνικός διακανονισμός ήταν εφικτός, αλλά απορριπτόταν από αξιωματούχους του Στέητ Ντιπάρτμεντ. Αυτά αποτελούν αναμφισβήτητα κρίσιμες παραβιάσεις του δόγματος R2P, αποδεικνύοντας το πώς αυτά τα ιδανικά αξιοποιούνται αντίθετα για πρακτικές που ευνοούσαν τη βιαστική πορεία προς τον πόλεμο, και έναν πόλεμο που στόχευε σε αλλαγή καθεστώτος (το οποίο είναι από μόνο του παραβίαση της διεθνούς νοοθεσίας). Δεν αποτελεί πλέον έκπληξη το οτι το R2P χρησίμεψε σαν ένας δικαιολογητικός μύθος που συχνά επέφερε τα αντίθετα από τους επίσημα διακηρυγμένους σκοπούς του. Δεν μιλάω καν για το ρόλο του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο βομβαρδισμό της Λιβύης και τη συνδρομή τους προς τους στασιαστές – ακόμα και την ώρα που στηρίζαν τη στρατιωτική επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας για να συντρίψει τις δημοκρατικές διαδηλώσεις στο Μπαχραίην, ούτε για την άσχημη εικόνα μιας επέμβασης που ηγείται από καταχραστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαίρουν ασυλίας, και που έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου με πλήρη ατιμωρησία στο Κόσοβο, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Μιλάω για μια στενότερη προσέγγιση – όπως τις τεκμηριωμένες περιπτώσεις όπου το ΝΑΤΟ όχι μόνο εσκεμμένα απέτυχε στο να προστατεύσει αμάχους στη Λιβύη, αλλά εν γνώσει του και επίτηδες τους στοχοποίησε με έναν τρόπο που αποτελεί πράξη τρομοκρατίας κατά τους πλέον επίσημους ορισμούς που χρησιμοποιούνται από τις δυτικές κυβερνήσεις. Το ΝΑΤΟ παραδέχτηκε οτι εσκεμμένα στοχοποίησε την κρατική τηλεόραση της Λιβύης, σκοτώνοντας τρεις πολίτες δημοσιογράφους, μια κίνηση που καταδικάστηκε από διεθνείς ομοσπονδίες δημοσιογράφων ως άμεση παραβίαση ενός ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας το 2006 που απαγορεύει τις επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων. Ένα ελικόπτερο Απάτσι των ΗΠΑ – σε μια επανάληψη των διαβόητων φόνων στο βίντεο ‘Παράπλευρες Δολοφονίες’ – θέρισε αμάχους στην κεντρική πλατεία της Ζαουίγια, σκοτώνοντας και τον αδελφό του υπουργού επικοινωνιών μεταξύ άλλων. Εφαρμόζοντας μια αρκετά χαλαρή ερμηνεία του τί αποτελεί ‘εγκαταστάσεις ελέγχου και διοίκησης’, το ΝΑΤΟ στοχοποίησε το χώρο μιας κατοικίας αμάχων, με αποτέλεσμα το θάνατο μελών της οικογένειας του Καντάφι, μεταξύ αυτών και τριών εγγονιών. Σαν για να προστατεύσουν το μύθο της ‘προστασίας αμάχων’ και της κατάφωρης αντίφασης ενός ‘πολέμου για τα ανθρώπινα δικαιώματα’, τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά ΜΜΕ συχνά παρέμεναν σιωπηλά σχετικά με τους θανάτους αμάχων από βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ. Το δόγμα R2P υπήρξε αόρατο όταν επρόκειτο για αμάχους που στοχοποιούνται από το ΝΑΤΟ. Αναφορικά με την αποτυχία της ‘προστασίας αμάχων’, με τρόπο που αποτελεί στην ουσία διεθνές αδίκημα, έχουμε τις πολυάριθμες αναφορές για τα ΝΑΤΟϊκά πλοία που αγνοούσαν τις εκκλήσεις για βοήθεια από σκάφη με μετανάστες στη Μεσόγειο που διέφευγαν από τη Λιβύη. Το Μάϊο, 61 Αφρικάνοι πρόσφυγες πέθαναν σε ένα σκάφος, παρά το γεγονός οτι είχαν επαφή με πλοία που ανήκαν σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Σε επανάληψη της ίδιας κατάστασης, δεκάδες πέθαναν στις αρχές Αυγούστου σε ένα άλλο σκάφος. Στην πράξη, υπό τη βάρδια του ΝΑΤΟ, τουλάχιστον 1.500 πρόσφυγες που διέφευγαν από τη Λιβύη έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος. Ήταν κυρίως υπο-σαχάριοι Αφρικάνοι, και οι θάνατοί τους υπήρξαν πολλαπλάσιοι από αυτούς που σημειώθηκαν στη Βεγγάζη κατά τις διαδηλώσεις. Το δόγμα R2P υπήρξε παντελώς απόν γι’αυτούς τους ανθρώπους. Το ΝΑΤΟ ανέπτυξε μια παράδοξη διαστρεβλωμένη ορολογία για τη Λιβύη, σχεδιασμένη ωστε να απαλάσσει τους αντάρτες από οποιαδήποτε ευθύνη διάπραξης εγκλημάτων εναντίον αμάχων, και να απαλάσσεται το ίδιο από τη λεγόμενη ευθύνη προστασίας. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, εκπρόσωποι του ΝΑΤΟ και των κυβερνήσεων των ΗΠΑ και της Ευρώπης συνεχώς απεικόνιζαν όλες τις ενέργειες των δυνάμεων του Καντάφι σαν ‘απειλές για τους αμάχους’, ακόμα κι όταν επρόκειτο για αμυντικές ενέργειες, ή για μάχες εναντίον οπλισμένων αντιπάλων. Για παράδειγμα, αυτήν την εβδομάδα ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ, Roland Lavoie, ‘φάνηκε να πασχίζει προκειμένου να εξηγήσει πώς τα πλήγματα του ΝΑΤΟ προστατεύαν αμάχους σ’αυτό το στάδιο της σύγκρουσης. Ερωτώμενος σχετικά με την ανακοίνωση του ΝΑΤΟ οτι είχε πλήξει 22 οπλισμένα οχήματα κοντά στη Σύρτη τη Δευτέρα, δεν ήταν σε θέση να πει με ποιόν τρόπο τα οχήματα απειλούσαν αμάχους, ή εάν βρίσκονταν εν κινήσει ή ήταν σταθμευμένα’. Προστατεύοντας τους αντάρτες την ίδια στιγμή που ισχυρίζονταν οτι προστατεύαν αμάχους, είναι φανερό οτι το ΝΑΤΟ είχε σκοπό να μας κάνει να δούμε τους οπλισμένους αντιπάλους του Καντάφι σαν απλούς πολίτες. Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, στο Αφγανιστάν, όπου το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν, εκπαιδεύουν και εξοπλίζουν το καθεστώς Καρζάι για να επιτίθεται ‘στον ίδιο το λαό του’ (όπως κάνουν και στο Πακιστάν), οι ένοπλοι αντίπαλοι βαφτίζονται με συνέπεια ‘τρομοκράτες’ ή ‘στασιαστές’ – ακόμα κι όταν η πλειοψηφία απ’αυτούς είναι πολίτες που δεν έχουν υπηρετήσει ποτέ σε οποιονδήποτε επίσημο στρατό. Είναι στασιαστές στο Αφγανιστάν, και οι θάνατοί τους στα χέρια του ΝΑΤΟ καταχωρίζονται ξεχωριστά από τις απώλειες αμάχων. Με κάποιο μαγικό τρόπο, στη Λιβύη, είναι όλοι τους ‘άμαχοι’. Ανταποκρινόμενος στην ανακοίνωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ψηφοφορία σχετικά με τη στρατιωτική επέμβαση, ένας εθελοντής μεταφραστής για τους δυτικούς ανταποκριτές στην Τρίπολη έκανε την εξής σημαντική παρατήρηση: ‘Άμαχοι που κρατάνε όπλα, και θέλετε να τους προστατεύσετε? Αυτό είναι αστείο. Εμείς είμαστε οι άμαχοι. Με εμάς τί θα γίνει?’ Το ΝΑΤΟ παρέσχε στους στασιαστές στη Λιβύη μια ασπίδα ώστε να θυματοποιούν ελεύθερα άοπλους πολίτες στις περιοχές που κατόρθωναν να καταλάβουν. Δεν υπήρχε ίχνος καμμίας ‘ευθύνης προστασίας’ σ’αυτές τις περιπτώσεις. Το ΝΑΤΟ βοήθησε τους αντάρτες να αποκόψουν την Τρίπολη από προμήθειες, υποβάλλοντας τον άμαχο πληθυσμό της σε μια πολιορκία που τους στέρησε το νερό, τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα καύσιμα. Όταν ο Καντάφι κατηγορήθηκε οτι έκανε το ίδιο στη Μισουράτα, τα διεθνή ΜΜΕ έσπευσαν να το αναφέρουν σαν έγκλημα πολέμου. Σώστε τη Μισουράτα, σκοτώστε την Τρίπολη – όπως κι αν θέλετε να βαφτίσετε αυτήν την ‘λογική’, το ‘ανθρωπιστική’ δεν είναι η αποδεκτή επιλογή. Αφήνοντας κατά μέρος τα τεκμηριωμένα εγκλήματα των στασιαστών εναντίον μαύρων Λίβυων και Αφρικάνων μεταναστών εργαζομένων, αναφέρθηκε από τη Human Rights Watch οτι οι στασιαστές επιδίδονταν σε ‘λεηλασίες, εμπρησμούς και κακοποίηση πολιτών σε τέσσερις πρόσφατα κατειλημμένες πόλεις στη δυτική Λιβύη’. Στη Βεγγάζη, την οποία έχουν υπό τον έλεγχό τους οι στασιαστές για αρκετούς μήνες, οι New York Times έχουν αναφέρει εκδικητικούς φόνους έως και το Μάϊο, ενώ η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε το ίδιο στα τελη Ιουνίου, και κατηγόρησε το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο των στασιαστών. Η ευθύνη προστασίας? Τώρα πλέον ακούγεται σαν κάτι άξιο άγριου χλευασμού. 7. Καντάφι – ο Δαίμονας. Αναλόγως της οπτικής που έχει ο καθένας, ο Καντάφι είναι είτε ένας ηρωικός επαναστάτης, κι έτσι η δαιμονοποίησή του από τη Δύση είναι ακραία, ή ο Καντάφι είναι ένας πραγματικά πολύ κακός άνθρωπος, οπότε σ’αυτήν την περίπτωση η δαιμονοποίηση είναι και αχρείαστη και παράλογη. Ο μύθος εδώ είναι οτι η εξουσία του Καντάφι χαρακτηριζόταν εξ’ολοκλήρου από φρικαλεότητες – είναι απόλυτα σατανικός, χωρίς τίποτα να τον εξιλεώνει, και οποιοσδήποτε κατηγορείται σαν ‘οπαδός του Καντάφι’ θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αισθάνεται περισσότερη ντροπή απ’αυτούς που ανοικτά υποστηρίζουν το ΝΑΤΟ. Αυτή η δυαδική απολυτότητα στα χειρότερά της – πραγματικά,κανείς δεν επέτρεπε καν την δυνατότητα μερικοί να μην υποστηρίζουν ούτε τον Καντάφι, ούτε τους στασιαστές, ούτε το ΝΑΤΟ. Όλοι ήταν αναγκασμένοι να συνταχθούν με ένα απ’αυτά τα στρατόπεδα, χωρίς εξαιρέσεις. Το αποτέλεσμα ήταν ένας πλαστός διάλογος, κυριαρχούμενος από φανατικούς της μιας πλευράς ή της άλλης. Αυτό που παραλείφθηκε απ’τη συζήτηση ήταν η αναγνώριση του προφανούς: όσο κι αν ο Καντάφι τα ‘είχε βρει’ με τη Δύση την τελευταία δεκαετία, οι δυνάμεις του πολεμούσαν αυτή τη στιγμή εναντίον μιας κατάληψης της χώρας καθοδηγούμενης απ’το ΝΑΤΟ. Το άλλο αποτέλεσμα ήταν η εκπτώχευση της ιστορικής συνείδησης, και η υποβάθμιση πιο σύνθετων αποτιμήσεων του πλήρους εύρους του ιστορικού του Καντάφι. Αυτό θα βοηθούσε να εξηγηθεί γιατί μερικοί δεν έσπευσαν να καταδικάσουν και να τον αποκηρύξουν (χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγει κανείς σε απλοϊκές και παιδιάστικες καρικατούρες σε σχέση με τα κίνητρά τους). Την ώρα που ακόμα κι ο Glenn Greenwald αισθάνεται την ανάγκη να δηλώσει υπάκουα οτι ‘κανένα ανθρώπινο πλάσμα με αξιοπρέπια δεν θα ήταν δυνατόν να τρέφει οποιαδήποτε συμπάθεια για τον Καντάφι’, έχω γνωρίσει ‘ανθρώπινα πλάσματα με αξιοπρέπεια’ στη Νικαράγουα, το Τρινιντάντ, τον Άγιο Δομήνικο, και ακόμα μεταξύ των Μόχωκ στο Μόντρεαλ που πραγματικά εκτιμούν αρκετά την υποστήριξη του Καντάφι – για να μην αναφέρουμε την υποστήριξή του για διάφορα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, συμπεριλαμαβανομένου του αγώνα εναντίον του Απαρτχάϊντ στη Νότια Αφρική. Το καθεστώς του Καντάφι έχει πολλές όψεις: άλλες είναι αυτές που βλέπουν οι εσωτερικοί αντίπαλοί του, άλλες βλέπουν αυτοί που έλαβαν τη βοήθειά του, κι άλλες είναι αυτές που έκαναν το είδος των Μπερλουσκόνι, Σαρκοζύ, Κοντολίζα Ράις, Χίλλαρυ Κλίντον και Μπαράκ Ομπάμα να χαμογελά. Υπάρχουν πολλές όψεις και όλες τους είναι ταυτόχρονα αληθινές. Κάποιοι αρνούνται να απαρνηθούν τον Κνατάφι, να ‘απολογηθούν’ για τη φιλία του προς αυτούς, όσο κακόγουστο, αναξιοπρεπή και ντροπιαστικό κι αν μερικοί άλλοι ‘προοδευτικοί’ τον θεωρούν. Αυτό είναι άξιο σεβασμού, αντίθετα με αυτό το ομαδικό λυντσάρισμα που τώρα είναι στη μόδα, και που υποβαθμίζει το έυρος των διαφορετικών τοποθετήσεων σε μία παιδιάστικη κατηγορία: ‘υποστηρίζεις έναν δικτάτορα’. Κατά ειρωνικό τρόπο, υποστηρίζουμε αρκετούς δικτάτορες, με τα ίδια μας τα δολλάρια απ’τους φόρους, και συνήθως δεν απολογούμαστε γι’αυτό το γεγονός. Μιλώντας για το εύρος της ιστορίας του Καντάφι, θα έπρεπε ν’αντιστέκεται κανείς στον πειρασμό των απλοϊκών, αναθεωρητικών αφαιρέσεων. Μερικοί ίσως να σημείωναν οτι ακόμα και σήμερα, η ιστοσελίδα του Στέητ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ για τη Λιβύη εξακολουθεί να παραπέμπει σε μια Βιβλιοθήκη Μελέτης Χώρας του Κονγκρέσσου για τη Λιβύη, που αναφέρει μερικά από τα πολλά επιτεύγματα της κυβέρνησης του Καντάφι στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, στους τομείς της ιατρικής περίθαλψης, της δημόσιας στέγασης, και της εκπαίδευσης. Επιπρόσθετα, οι Λίβυοι έχουν τον υψηλότερο βαθμό αλφαβητισμού στην Αφρική (βλέπε UNDP, σελ. 171) και η Λιβύη είναι το μοναδικό αφρικανικό έθνος με υψηλή κατάταξη στον δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Ακόμα και το BBC αναγνώρισε αυτά τα επιτεύγματα. ‘Οι γυναίκες στη Λιβύη είναι ελεύθερες να εργάζονται και να ντύνονται όπως θέλουν, υποκείμενες βέβαια στους οικογενειακούς περιορισμούς. Το προσδόκιμο ζωής είναι στα 70. Και το κατά κεφαλήν εισόδημα – αν και όχι όσο υψηλό όσο θα περίμενε κανείς δεδομένου του πετρελαϊκού πλούτου της Λιβύης και του σχετικά μικρού πληθυσμού της στα 6,5 εκατομμύρια – υπολογίζεται σε 12.000$, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Ο αναλφαβητισμός έχει σχεδόν εξαλειφθεί, όπως και οι άστεγοι – ένα χρόνιο πρόβλημα την εποχή πριν τον Καντάφι, όταν παράγκες από λαμαρίνες στιγμάτιζαν πολλά αστικά κέντρα της χώρας’. Οπότε αν κάποιος υποστηρίζει την δωρεάν ιατρική περίθαλψη, αυτό σημαίνει οτι υποστηρίζει τη δικτατορία? Και αν ‘ο δικτάτορας’ χρηματοδοτεί τη δημόσια στέγαση και επιδοτεί τα εισοδήματα, θα πρέπει απλά να διαγράψουμε αυτά τα δεδομένα από τη μνήμη μας? 8. Μαχητές της Ελευθερίας – Οι Άγγελοι. Το συμπλήρωμα της δαιμονοπίησης του Καντάφι ήταν η αγιοποίηση των ‘εξεγερμένων’. Ο σκοπός μου εδώ δεν είναι να αντικρούσω το μύθο δια της αντιστροφής, και να δαιμονοποιήσω όλους τους αντιπάλους του Καντάφι, οι οποίοι έχουν αρκετά σοβαρά και θεμιτά παράπονα, και σε μεγάλο βαθμό υπέστησαν κι αυτοί πολλά. Αντίθετα μ’ενδιαφέρει το πώς ‘εμείς’, στο Βορειοατλαντικό τμήμα της εξίσωσης, τους έχουμε κατασκευάσει με τρόπο που να βολεύει την επέμβασή μας. Ένας τυπικός τρόπος, επαναλαμβανόμενος με διάφορες παραλλαγές σε μια ευρεία γκάμα μέσων ενημέρωσης, αλλά και από εκπροσώπους της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βρίσκεται στην απεικόνιση των ανταρτών από τους New York Times ως ‘κοσμικών επαγγελματιών – δικηγόρων, ακαδημαϊκών, επιχειρηματιών – οι οποίοι μιλάνε για δημοκρατία, διαφάνεια, ανθρώπινα δικαιώματα και εφαρμογή των νόμων’. Η καταγραφή των επαγγελμάτων που είναι οικεία στην αμερικάνικη μεσαία τάξη και που τα σέβεται, στοχεύει στο να εμπνεύσει μια κοινή αίσθηση ταύτισης μεταξύ των αναγνωστών και της λιβυκής αντιπολίτευσης, ειδικά όταν αναλογιζόμαστε οτι οι δυνάμεις του σκότους βρίσκονται με την πλευρά του Καντάφι: τα κυριότερα ‘επαγγέλματα’ που βρίσκουμε από εκεί είναι του βασανιστή, του τρομοκράτη και του Αφρικάνου μισθοφόρου. Για πολλές εβδομάδες ήταν σχεδόν αδύνατον για τους ανταποκριτές που είχαν ενσωματωθεί με το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο των εξεγερμένων στη Βεγγάζη ν’αρχίσουν καν να παρέχουν κάποια περιγραφή του ποιοί αποτελούσαν το αντι-κανταφικό κίνημα, αν ήταν μια οργάνωση ή πολλές ομάδες, ποιοί ήταν οι στόχοι τους, κ.ο.κ. Το κοινό μοτίβο στα ρεπορτάζ ήταν αυτό που εμφάνιζε την εξέγερση ως απόλυτα αυθόρμητη και τοπική – το οποίο μπορεί και να ισχύει εν μέρει, και μπορεί επίσης να είναι μια υπερ-απλοποίηση. Ανάμεσα στα ρεπορτάζ που περιέπλεξαν σημαντικά την εικόνα ήταν αυτά που έκαναν λόγο για τους δεσμούς της CIA με τους στασιαστές (για περισσότερα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ). Άλλοι τόνιζαν το ρόλο του National Endowment For Democracy, του International Republican Institute, του National Democratic Institute και της USAID, τα οποία είχαν δραστηροποιηθεί στη Λιβύη από το 2005. Άλλες αναφορές περιέγραφαν λεπτομερώς το ρόλο των διαφόρων οργανώσεων των εξόριστων, και τέλος, άλλες για τον δραστικό ρόλο των πολιτοφυλακών από ‘ριζοσπάστες ισλαμιστές’ που ήταν ενταγμένες στην ανταρσία, με μερικούς να σημειώνουν τη σύνδεση με την Αλ Κάιντα. Κάποιοι αισθάνονται την ανάγκη να βρίσκονται στη μεριά των ‘καλών’, ειδικά καθώς ούτε το Ιράκ ούτε το Αφγανιστάν προσφέρουν οποιαδήποτε αίσθηση ηθικιστικής δικαίωσης. Οι Αμερικάνοι θέλουν ο κόσμος να τους βλέπει ως αγαθοποιούς, σαν όχι μόνο αναντικατάστατους, αλλά και σαν άμωμους. Δεν θα επιθυμούσαν τίποτα περισσότερο απ’το να τους δούν να εξιλεώνονται για τις αμαρτίες τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Αυτή είναι μια σημαντική στιγμή, όπου ο κακός επιτέλους ξαναβρίσκεται από την άλλη πλευρά. Ένας κόσμος που είναι ασφαλής για την Αμερική είναι ένας κοσμος ανασφαλής για το κακό. Η μπάντα προχωράει, το κονφετί πετάει, την ξέρετε την εικόνα. 9. Νίκη για τον λαό της Λιβύης. Το να λέει κανείς οτι η τωρινή αλλαγή στη Λιβύη αντιπροσωπεύει μια νίκη του λιβυκού λαού που παίρνει τις τύχες του στα χέρια του είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μια υπεραπλοποίηση που αποκρυβει το εύρος των συμφερόντων που εμπλέκονταν από την αρχή στη διαμόρφωση και την καθοδήγηση της τροπής που πήραν τα γεγονότα στο έδαφος, και αγνοεί το γεγονός οτι για το μεγαλύτερο διάστημα του πολέμου ο Καντάφι ήταν σε θέση να βασίζεται σε μια ισχυρή βάση λαϊκής στήριξης. Ήδη στις 25 Φεβρουαρίου, μόλις μια εβδομάδα μετά τις πρώτες διαδηλώσεις στους δρόμους, ο Σαρκοζύ είχε ήδη αποφασίσει οτι ‘ο Καντάφι πρέπει να φύγει’. Στις 28 Φεβρουαρίου, ο Ντέηβιντ Κάμερον άρχισε να επεξεργάζεται μια πρόταση για εφαρμογή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων – κι αυτές οι ανακοινώσεις γίνονταν χωρίς καμμιά απόπειρα για διάλογο και διπλωματία. Στις 30 Μαρτίου, οι New York Times ανέφεραν οτι για ‘αρκετές εβδομάδες’ υπάλληλοι της CIA είχαν δραστηροποιηθεί στη Λιβύη, το οποίο σήμαινε οτι βρίσκονταν εκεί από τα μέσα Φεβρουαρίου, δηλαδή, όταν ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις – και ακολούθως συναντήθηκαν εντός της Λιβύης με ‘δεκάδες αξιωματικούς των βρετανικών ειδικών δυνάμεων και της υπηρεσίας πληροφοριών MI6’. Οι New York Times ανέφεραν επίσης στο ίδιο άρθρο οτι ‘αρκετές εβδομάδες’ πριν (ξανά, γύρω στα μέσα Φεβρουαρίου), ο πρόεδρος Ομπάμα ‘υπέγραψε μυστικό έγγραφο που εξουσιοδοτούσε τη CIA να παρέσχει όπλα και άλλη υποστήριξη στους Λίβυους αντάρτες’, με αυτήν την ‘άλλη υποστήριξη’ να περιλαμβάνει μια ποικιλία πιθανών ‘μυστικών ενεργειών’. Η USAID είχε ήδη στείλει μια ομάδα στη Λιβύη από τις αρχές Μαρτίου. Στα τέλη Μαρτίου ο Ομπάμα δήλωσε δημόσια οτι ο στόχος ήταν η ανατροπή του Καντάφι. Με μια πολύ ύποπτη διατύπωση, ‘ένας σημαντικός αξιωματούχος των ΗΠΑ είπε οτι η διοίκηση έλπιζε οτι η λιβυκή εξέγερση θα εξελισσόταν ‘οργανικά’, όπως αυτές στην Τυνησία και την Αίγυπτο, χωρίς την ανάγκη για ξένη επέμβαση’ – κάτι που ακούγεται ακριβώς σαν τη δήλωση που θα έκανε κάποιος εάν κάτι έχει ξεκινήσει με μη-‘οργανικό’ τρόπο, και αν συγκρίνοντας τα γεγονότα στη Λιβύη σε σχέση με αυτά της Τυνησίας και της Αιγύπτου διαπιστώνει ένα δυνητικό έλλειμμα νομιμοποίησης. Ωστόσο στις 14 Μαρτίου ο Abdel Hafeez Goga του Μεταβατικού Συμβουλίου δήλωσε οτι ‘είμαστε ικανοί να πάρουμε τον έλεγχο όλης της Λιβύης, αλλά μόνο εφόσον επιβληθεί μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων’ – το οποίο εξακολουθεί να μην ισχύει ακόμα και έξι μήνες μετά. Τις τελευταίες ημέρες αποκαλύφθηκε επίσης οτι αυτό που υποτίθεται η ηγεσία των εξεγερμένων ορκιζόταν οτι θα αντιπαλέψει – παρουσία ξένων στο έδαφος – είναι στην ουσία μια πραγματικότητα επιβεβαιωμένη από το ΝΑΤΟ: ‘Στρατιώτες Ειδικών Δυνάμεων από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιορδανία και το Κατάρ που βρίσκονται στο έδαφος της Λιβύης έχουν αναβαθμίσει τις επιχειρήσεις στην Τρίπολη και άλλες πόλεις τις πρόσφατες ημέρες προκειμένου να βοηθήσουν τις δυνάμεις των εξεγερμένων καθώς επιχειρούσαν την τελική τους προέλαση εναντίον του καθεστώτος Καντάφι’. Αυτή, όπως και άλλες περιγραφές, αγγίζουν μόνο την επιφάνεια του εύρους της εξωτερικής υποστήριξης που είχαν οι αντάρτες. Ο μύθος εδώ είναι οτι πρόκειται για εθνικιστές, αυτόνομους αντάρτες, ενισχυμένους αποκλειστικά από τη λαίκή υποστήριξη. Αυτή τη στιγμή, οι υποστηρικτές του πολέμου ανακηρύσσουν την επέμβαση ως ‘επιτυχία’. Θά’πρεπε να σημειωθεί οτι υπήρξε άλλη μια περίπτωση όπου μια αεροπορική εκστρατεία που εξαπολύθηκε για να στηρίξει ντόπιες οπλισμένες πολιτοφυλακές στο έδαφος, με τη μυστική συνδρομή Αμερικάνων στρατιωτικών υπαλλήλων, κατόρθωσε επίσης να ανατρέψει ένα άλλο καθεστώς, και πολύ πιο γρήγορα. Αυτή η περίπτωση ήταν το Αφγανιστάν. Επιτυχία. 10. Ήττα για την ‘Αριστερά’. Σαν μια αναπαράσταση της συνταγής των άρθρων που καταδικάζαν ‘την Αριστερά’ τις ημέρες των διαδηλώσεων για τις εκλογές στο Ιράν το 2009 (βλέπε για παράδειγμα τους Χαμίντ Νταμπασί και Σλαβόι Ζίζεκ), ο πόλεμος στη Λιβύη για άλλη μια φορά φαίνεται οτι προσέφερε μια ευκαιρία για στοχοποίηση της Αριστεράς, σχεδόν σαν αυτό να ήταν στην κορυφή της ατζέντας – σαν η ‘Αριστερά’ να ήταν το πρόβλημα προς επίλυση. Εδώ βλέπουμε άρθρα, σε διάφορα στάδια πνευματικής και πολιτικής χρεοκοπίας, από τον Χουάν Κόουλ (βλέπε μερικές από τις απαντήσεις: ‘Η περίπτωση του Καθηγητή Χουάν Κόουλ’, ‘Μια ανοιχτή επιστολή προς τον Καθηγητή Χουάν Κόουλ: απαντώντας στον λίβελλο’, ‘Ο Καθηγητής Κόουλ ‘απαντά’ στο WSWS για τη Λιβύη: μια παραδοχή πνευματικής και πολιτικής χρεοκοπίας’), τον Γκίλμπερτ Ατσκάρ (και ειδικά αυτό), τον Ιμμάνουελ Βάλλερστάϊν, και την Έλενα Σίχαν που προφανώς κατέληξε σε μερικά από τα πιο κρίσιμα συμπεράσματά της στο αεροδρόμιο στο τέλος της πρώτης επίσκεψής της στην Τρίπολη. Φαίνεται να υπάρχει κάποια σύγχυση σχετικά με τους ρόλους και τις ταυτότητες. Δεν υπάρχει μια ομοιογενής Αριστερά, ούτε κάποια ιδεολογική συμφωνία ανάμεσα στους αντιϊμπεριαλιστές (οι οποίοι περιλαμβάνουν και συντηρητικούς και ελευθεριακούς, ανάμεσα σε Μαρξιστές και αναρχικούς). Ούτε ήταν σε θέση η ‘αντιϊμπεριαλιστική Αριστερά’ να βλάψει κανέναν στο έδαφος, σε αντίθεση με τους πραγματικούς πρωταγωνιστές. Υπήρχαν ελάχιστες πιθανότητες οι αντι-επεμβατιστές να επηρεάσουν την εξωτερική πολιτική, η οποία είχε ήδη διαμορφωθεί στην Ουάσιγκτον πριν δημοσιευθεί οποιαδήποτε σοβαρή κριτική εναντίον της επέμβασης. Αυτά τα στοιχεία συνιστούν οτι τουλάχιστον μερικές από τις επικρίσεις έχουν κίνητρα που πηγαίνουν πολύ πέραν της Λιβύης, και που μπορεί τελικά να έχουν ελάχιστα να κάνουν με τη Λιβύη. Η πιο συνήθης κατηγορία είναι οτι κατά κάποιο τρόπο η αντιϊμπεριαλιστική Αριστερά χαϊδεύει έναν δικτάτορα. Το επιχείρημα λέει οτι αυτό βασίζεται σε εσφαλμένη ανάλυση – επικρίνοντας τη στάση του Ούγκο Τσάβεζ, ο Βάλλερστάϊν λέει οτι η ανάλυση του Τσάβεζ είναι βαθιά εσφαλμένη, και προτάσσει αυτό ανάμεσα στις επκρίσεις του: ‘Το δεύτερο σημείο που λείπει από την ανάλυση του Ούγκο Τσάβεζ είναι οτι δεν πρόκειται να υπάρξει καμμία σημαντική στρατιωτική ανάμειξη του δυτικού κόσμου στη Λιβύη’ (ναι, ξαναδιαβάαστε το). Όντως, πολλά από τα αντεπιχειρήματα που εκτοξεύονται εναντίον της αντι-επεμβατικής Αριστεράς αντηχούν ή και αναπαράγουν πλήρως τους δέκα μύθους που αποδομήθηκαν παραπάνω, και που καθιστούν την γεωπολιτική τους ανάλυση σχεδόν ολότελα λανθασμένη, και που ακολουθούν μια πολιτική που εν μέρει βασίζεται απλά σε προσωπικότητες και στις ειδήσεις της ημέρας. Αυτό καταδείχνει επίσης τη βαθειά φτώχεια των πολιτικών που εδράζονται κυρίως σε απλουστευτικές και μονόπλευρες ιδέες περί ‘ανθρωπίνων δικαιωμάτων’ και ‘προστασίας’ (βλέπε την κριτική του Ρίτσαρντ Φαλκ), και την επιτυχία του νέου στρατιωτικού ανθρωπισμού στο να απορροφά τη δυναμική της Αριστεράς. Και ένα ερώτημα επανέρχεται: αν αυτοί που εναντιώθηκαν στην επέμβαση ενοχοποιήθηκαν για παροχή μιας ηθικής ασπίδας προστασίας σε μια ‘δικτατορία’ (λες και ο ιμπεριαλισμός δεν είναι από μόνος του μια παγκόσμια δικτατορία), τότε τί να πει κανείς γι’αυτούς τους ανθρωπιστές που υποστήριξαν την άνοδο ξενοφοβικών και ρατσιστών μαχητών που με βάση πολλές αναφορές επιδίδονται σε εθνοκάθαρση? Υπάρχει τουλάχιστον κάποια αντίθεση στο ρατσισμό? Μέχρι στιγμής, το μόνο που ακούω από αυτήν την πλευρά είναι η σιωπή. Η συνταγή της κατακεραύνωσης του αντιϊμπεριαλιστή αχυράνθρωπου αποκρύβει την απόπειρα να κατασταλεί η διαφωνία με έναν αχρείαστο πόλεμο που έχει παρατείνει και επεκτείνει τα δεινά του πληθυσμού, έχει προωθήσει τα συμφέροντα των εταιριών του πολέμου, των πολυεθνικών και των νεοφιλελεύθερων, έχει καταστρέψει τη νομιμοποίηση πολυμερών θεσμών που κάποτε ήταν αφοσιωμένοι στο σκοπό της ειρήνης στις διεθνείς σχέσεις, έχει παραβιάσει τη διεθνή νομοθεσία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, διευκόλυνε την άνοδο της ρατσιστικής βίας, ενίσχυσε τα ιμπεριαλιστικά κράτη στο να δικαιολογούν τη διαρκή τους επέκταση, παραβίασε την εσωτερική νομοθεσία, και υποβάθμισε τη συζήτηση περί ανθρωπισμού σε ένα σύνολο απλοϊκών σλόγκαν, αντανακλαστικών παρορμήσεων και φορμαλιστικών πολιτικών που ευνοούν τον πόλεμο σαν πρώτη επιλογή. Πραγματικά, η Αριστερά είναι το πρόβλημα εδώ? Ο Maximilian Forte είναι λέκτορας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας και Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κονκόρντια στο Μόντρεαλ του Κανδά. Η ιστοσελίδα του βρίσκεται στη διεύθυνση http://openanthropology.org, όπως και τα προηγούμενα άρθρα του για τη Λιβύη και για άλλες όψεις του ιμπεριαλισμού.